19 Ocak 2017 Perşembe

EKONOMİ İLE İLGİLİ ÖNEMLİ TERİMLER

ENFLASYON: Günümüzde en çok konuşulan iktisadi konulardan birisi enflasyondur.Kelime anlamı olarak şişkinlik demektir.Tedavüldeki paranın hacminin çok genişlemesi ve şişmesidir.Ancak enflasyonun oluşabilmesi için paranın karşılıksız ve ihtiyaçtan fazla sürülmüş olması gerekir.Böylece piyasada lüzumundan fazla bir satın alma gücü oluşacaktır.Sonuçta toplam talep miktarı yüksek toplam arz miktarı düşük olacağından arz ve talep kanunu gereği fiyatlar genel düzeyi yükselecektir.Kaynağına göre iki tür enflasyon vardır.Talep enflasyonu;toplam talebin toplam arzdan fazla olmasından kaynaklıdır.Başlıca nedenleri ise devlet bütçesinin denk olmaması,açık vermesi,toplam yatırımların toplam tasarrufları aşmasıdır.Enflasyon en çok sabit gelirli ve küçük ölçekli esnafları etkilemektedir.Maliyet enflasyonu;üretimi gerçekleştirmek için kullanılan faktörlerin fiyatlarındaki yükselişler ürün maliyetlerinin yükselmesine ve sonuçta ürün fiyatlarına yansımasına neden olur.Hızına göre enflasyon çeşitleri ise ılımlı enflasyon,aşırı enflasyon,hiperenflasyon olarak ayrılmaktadır.
Ek olarak enflasyonist açık ise toplam talebin tam çalışma düzeyindeki üretimi ifade eden toplam arzdan büyük olması durumudur.Burada bir üretim açığı veya talep fazlası söz konusudur.
DEFLASYON: Ekonomide durgunluk anlamına gelmektedir.Ekonomik faaliyetlerin canlılığını kaybetmesi,durağanlaşması sonucu fiyatlar yükselir.Üretim hacminde daraltma yaratmadan fiyatların düşmesi anlamına da gelmektedir.Bazen devletler deflasyonist politikalar uygular.Amaç ise fiyat genel düzeyini muhafaza etmektir.
Deflasyonist açık ise milli gelirin tam istihdam düzeyinin altında bir düzeyde dengeye ulaşması durumunda söz konusudur.Bu durumda deflasyonist açık, fiilen milli gelir dengesinin sağlandığı gelir düzeyi ile tam istihdam geliri arasındaki farka eşittir. Deflasyonist açık içinde bulunan bir ekonomide işsizlik vardır.
DEVELÜASYON: Sabit kur sistemlerinde ödemeler dengesi açık veren ülkenin ulusal parasının dış satın alma gücünün,hükümetçe alınan bir kararla düşürülmesidir.Diğer bir deyişle milli paranın yabancı para karşısında değerini kaybetmesidir.
STAGFLASYON: Resesyon ile enflasyonun aynı anda yaşandığı addır.Bu durumda ekonomide işsizlik oranı artarken fiyatlar yükselmektedir.Stagflasyonun nedenleri arasında ise piyasada tekelci firmaların çok olması,güçlü sendikalar ve dış şok gösterilmektedir.
YATIRIM: Yatırım kavramına firma veya kişi açısından ve makro açıdan yaklaşılabilir.Makro ekonominin bütünü açısından yatırım kavramı reel bir kavramdır.Yani bir ekonomide(ülkede) bir yılda mevcut sermaye stoklarına yapılan ilavelerdir.Başka bir ifadeyle; mevcut makine,teçhizat,bina,yol,baraj,fabrika vb. gibi sermaye stoklarına ilaveler ile hammaddeler ve ara malların stoklarındaki artışlardır.Kısaca yatırım kavramı reel anlamda sermaye stoklarına yapılan ilaveler olarak ifade edilir.Yatırım kavramı kendi içinde;
Brüt Yatırımlar:Ekonomide belli bir dönemde mevcut sermaye stoklarına yapılan ilavelerdir.
Net Yatırım:Bir önce ki döneme göre yapılan net sermaye mallarıdır.
Otonom Yatırım(Bağımsız Yatırım):Milli gelir düzeyinden ve milli gelirdeki değişmelerden etkilenmeyen yatırımlardır.Teorik olarak gelir düzeyi ne olursa olsun otonom yatırımların düzeyi değişmez.Otonom yatırımlar kar amacı gütmez.
Uyarılmış Yatırım:Milli gelirin, daha doğrusu halkın gelir ve harcama düzeyinin bir fonksiyonudur.Talep artışlarını karşılamak ve üretimi arttırmak amaçlanmıştır.